24 februari 2019

Lezingen:! Samuel 26, 2-23 – 1 Kor.15,45-49 – Lc. 6,27-38

Zevende zondag door het jaar – 24 februari – overweging

In de tweede lezing zegt de apostel Paulus: Het geestelijke komt niet het eerst; het natuurlijke gaat vooraf, daarna komt het geestelijke. Wat bedoelt Paulus met ‘het geestelijke dat later komt’, en ‘het natuurlijke dat eerder is’. Welk geestelijke wordt hier bedoeld? Het geestelijke hoort ook bij onze natuur. Het feit, dat we kunnen denken, nadenken, overwegen; dat we iets bewust kunnen willen, ook dat hoort bij de menselijke natuur. Of we het altijd voldoende doen, is een tweede kwestie. Dit geestelijke bedoelt Paulus dus niet

Wat bedoeld Pls hier dan wel met het geestelijke? Dat wordt praktisch aangeduid in de lezingen van vandaag. In de eerste lezing staat Saul vijandig tegenover David. David is namelijk een bedreiging voor Saul. Door het volk werd gezongen: Saul heeft er 100 verslagen, David 500. Daarom wil Saul David uit de weg ruimen. Omgekeerd is Saul is hier geen bedreiging voor David. Wat je natuurlijk wel zou kunnen verwachten. Dat ze als twee vijandige kemphanen tegenover elkaar staan. Daar gaat Abisaï wel van uit. Maar dat schat hij verkeerd in.    

Dat blijkt duidelijk uit de eerste lezing. David en Abisaï staan model voor de twee verschillende houdingen. Abisaï voor de natuurlijke houding. David heeft de kans om Saul om te brengen, te doden. Abisaï haalt er zelfs God bij. “God geeft Saul nu in jouw hand. David, je kunt Saul doden. Doe het!” Dat is de natuurlijke houding. Niet de geestelijke, geloofshouding die van God is. Die hier ook de houding van David is. David zegt: “Niemand slaat ongestraft de hand aan de gezalfde van de Heer.” Dat is het geestelijke motief van David. Hij beweegt zich in het spoor van God. Nu!, dat doet hij niet altijd; hij is niet altijd zo vroom. Denk maar aan de moord op de man Uria, de man van Batseba. David doodt de man van Batseba, om Batseba te bezitten. Om zijn overspel te verbergen, laat hij haar man aan het front vermoorden.

David handelt nu anders. Hij maakt Saul wakker;  “Ik had je kunnen doden. Ik heb het niet gedaan.

Want u bent gezalfd door de Heer, daarom mag ik u niet doden.” Die houding heeft invloed op Saul.

Daardoor ziet Saul dat ook zijn houding verkeerd is. De vredelievende houding van David heeft invloed op hem. Daardoor verandert hij ook van houding: “Gezegend ben je, mijn zoon David. De Heer zal ieders rechtschapenheid en trouw vergelden.”

Zijn houding is nu ook meer in het spoor van God en van Jezus Christus. Het is de geestelijke houding.

Dat kan dus toch dat een goede houding invloed heeft.  

We hebben allemaal weet van de natuurlijke houding. Dat zit in onze natuur. Harder terugslaan, dan waagt de ander het niet meer. ‘Oog om oog, tand om tand’. (Mt.5,38) Dat is al een sociale regel. Dat is een stukje rechtvaardigheid: hetzelfde leed aandoen, dat jou is aangedaan. Niet verder, niet meer..

Dat is gezegd in de wet van Mozes. In Exodus 21,24 “Een oog voor een oog, een tand voor een tand..een striem voor een striem”. Deze wet is bedoeld om de wraak in veilige banen te leiden.  

Anders gaat men te ver en slaat men bij de ander er twee of meer tanden uit.Of schiet men de ander dood. Dat tegenwoordig vaker gebeurd.

Jezus gaat de tegengestelde kant op. Ik zeg u: Liefde gaat boven rechtvaardigheid uit. De liefde speelt door heel zijn ethiek heen. Door alle bepalingen die in het evangelie worden opgenoemd. Liefde stellen tgo haat. Doe wel aan die u haten. “Zoals gij wilt dat ze u behandelen, moet gij ook hen behandelen.“ Dat is de algemene regel. Die omvat heel de moraal van Jezus. Die omvat alle mensen. Niet alleen je vrienden. Dat wordt in de tekst van vandaag duidelijk gesteld. In het Evangelie.

Jezus verkondigt een zeer hoogstaande geestelijke moraal. “Bemint uw vijanden. Doet wel aan die u haten. Zegent hen die u vervloeken. Bidt voor hen die u mishandelen.”

Heel concreet zien we dat in het leven van de jodin Etty Hillesum. Op weg naar het concentratiekamp en bidt zij tot God en overlegt met Hem. “Ik mag toch niet haten, ik moet mijn vijanden respecteren.” Dat is de houding van God. Het is Gods wil dat wij die houding ook aannemen. De vijand respecteren: liefde, vergevingsgezindheid, barmhartigheid