Tweede Pinksterdag 2017

TWEEDE PINKSTERDAG 2017

25 JAAR MARIENGAARD

EFESE 4,1-6 EN JOHANNES 14, 15-17

INLEIDING OP DE VIERING

Een bescheiden jubileum rond 25 jaar verbondenheid  met de eeuwenoude  beweging van Norbertus. Wat bijna 9 eeuwen geleden  werd geplant kreeg officieel in 1992 een nieuwe loot. Mijn voorganger abt Ton Baeten – heel plezierig dat je er vandaag bij kunt zijn – stichtte een nieuwe gemeenschap. Een eigen gemeenschap van vrouwen die zich vrouwelijke Norbertijnen gingen noemen en daarmee aangaven dat ze veel aspecten van mannelijk Norbertijns leven tot het hunne wilde maken. Letterlijk in de directe omgeving  van de mannengemeenschap van ‘De Essenburgh ‘ werd een nieuwe woon-, leef- en werkplek  gerealiseerd. Daar ontwikkelde zich eigen gemeenschappelijk leven en gemeenschappelijk optrekken van twee norbertijnse gemeenschappen: afzonderlijk en te samen is vanaf dat moment als belangrijk motto gaan gelden.

Mooi is het dat uitgerekend dit zilverenjubileum gevierd kan worden aan de vooravond van de jaarlijkse gedachtenis van onze ordesstichter, het moment ook 25 jaar geleden van de officiële start en bijzonder helemaal in de sfeer van Pinksteren: Het verjaardagsfeest van Kerk-zijn, van in beweging komen en blijven als begeesterde mensen.

In het een dezer dagen verschenen nieuwe nummer van het norbertijnentijdschrift ‘Berne ‘ wordt Paus Franciscus geciteerd in een bijdrage waar wordt stilgestaan bij dit zilver: ‘ken je verleden, omarm het heden , heb hoop voor de toekomst’.

En de Schriftwoorden gekozen voor dit uur van samenzijn sluiten hier helemaal bij aan: Woorden uit de Efesiërs brief  vormen het gedachtengoed waarop het gemeenschapsmotto ‘In una spe’ is gebaseerd . De woorden van het Johannesevangelie zijn de woorden welke vandaag in de liturgie van Tweede Pinksterdag worden gelezen en helemaal passen bij het eigene van gemeenschap bouwen en gemeenschap willen zijn.

Laten we dit uur van dankbaar gedenken inzetten met te bidden om openheid , om een nieuw begin, om vergeving .

VERKONDIGING

Wat een bijzondere en geweldige woorden mochten we zojuist beluisteren van Paulus uit zijn rondzendbrief aan de gemeente van Efese, maar zeker niet alleen tot hen gericht. Met een enkel woord wordt de kern van daadwerkelijk samenleven geformuleerd. Woorden van toen welke heel goed voor hedendaags maatschappelijk, kerkelijk en religieus leven als uitgangspunt kunnen gelden:  voor  een grote veelkleurigheid  welke onze  samenleving  van vandaag zo tekent, voor oecumenisch en interreligieus leven waar die ene  Heer  niet voldoende benadrukt en onderstreept kan worden .

De evangeliewoorden van deze tweede pinksterdag brengen ons bij de bron. We hoorden een deel uit de afscheidsrede van Jezus : ‘Als je mij liefhebt, houd je dan aan mijn geboden. Dan zal ik de Vader vragen jullie een pleitbezorger te geven, die altijd bij je zal zijn. De Geest van waarheid ‘. Die Geest van waarheid, die wij trouw zijn als wij onze innerlijke overtuiging volgen, brengt ons in de wereld van Pinksteren en erna. De Geest van waarachtigheid die ons beloofd wordt als we erom vragen en bidden. Als wij met Pinksteren tenminste werkelijk onze eigen binnenkant weten te bereiken, onze bron, daar waar het levende woord leeft. Als wij dit levende woord naar buiten durven te brengen, worden ook wij mensen die verstaanbare en – wat nog belangrijker is – aansprekende taal spreken. Dan kan het pinksterwonder zich vandaag in het hier en nu voltrekken. Beetje bij beetje zo een echte pinkstermens worden die in het zeil van het leven de wind van God laat spelen en be-gees-terd is. Pinkstermensen zijn enthousiaste mensen, die met veel vuur hun ervaringen met God willen doorgeven aan anderen. Dat is de zending die Jezus met Pinksteren aan zijn leerlingen meegeeft en waarin wij mogen delen. De Geest ontvangen als een soort zuurstofkuur, die van ons andere mensen maakt.

Ruim 25 jaar geleden zette de internationale bestuursraad van de norbertijnen – het Generaal Kapittel – het sein op groen om een nieuwe vorm van religieus leven welke was ontstaan zich verder te laten ontwikkelen. In het zuiden van Frankrijk, nabij Tarbes en in Nederland in Hierden bij Harderwijk kon een nieuwe loot verder tot ontwikkeling komen. Jammergenoeg is het Franse experiment beëindigd . Mariëngaard heeft de groeiontwikkeling doorstaan en heeft zich meer en meer geworteld in de wereld van het religieuze leven, zowel binnen de Nederlandse kerkelijke en religieuze samenleving, als zeker ook in die van de orde van de norbertijnen. Het mag een verheugende ontwikkeling genoemd worden dat Norbertijns geinspireerde vrouwen gemeenschappen – contemplatief en actief – zich hier op deze grond in 2009 verenigd hebben in de C.I.S.P. ( Communio Internationalis Sororum Praemonstratensium ) en de hoop leeft dat de vrouwengemeenschappen binnen de orde een meer gelijkwaardige plaats zullen krijgen naast en met  de mannen. De eerlijkheid gebiedt immers te stellen dat onze orde in ieder geval in formeel bestuurlijk/organisatorische zin zeker niet uitmunt in vrouwvriendelijkheid . Het experiment van Mariengaard is daarin vooral zo prachtig omdat een vrouwengemeenschap tot stand is gebracht in een directe en nauwe band met de mannengemeenschap van De Essenburgh: vaste momenten van het dagelijkse ritme worden gedeeld, terwijl eigenheid een zelfstandige plaats heeft behouden.

Hoe de toekomst er precies uit zal zien valt moeilijk aan te geven. In het reeds aangehaalde artikel uit het tijdschrift ‘Berne’ wordt het zo geformuleerd: ‘ook wij kijken met zorg en tegelijk hoopvol naar de toekomst’.

De verwachting voor morgen is niet eenvoudig te duiden en dat geldt voor nagenoeg het hele brede veld van oude en nieuwe vormen van religieus gemeenschapsleven. In ieder geval heeft de gemeenschap van Mariëngaard samen met de gemeenschap van ‘De Essenburgh ‘ een eigen gezicht gecreerd rond vaste wezenlijke elementen uit de bijna 9 eeuwen lange Norbertijnse traditie. In de afgelopen jaren zijn veel bespiegelingen gemaakt rond hedendaags religieus leven vooral in het kader van het bijzondere jaar van het godgewijde leven dat in 2015 plaatsvond. En in heel veel overgeleverde gedachten komt de kern van wat we in de beide lezingen van vandaag gehoord hebben nadrukkelijk naar voren. Bijzonder waren naar mijn gevoel de uitspraken van onze inspirerende Paus Franciscus: ‘Ik verwacht niet dat je verlangt van utopieën te leven, maar dat je “andere ruimtes” weet te creëren, waar men de evangelische logica beleeft, deze van het delen, van zusterschap en broederschap, van aanvaarden van verschil, van wederzijdse liefde. En hij benadrukt hoe hij in dit verband  tegen gemeenschappelijk wonen en werken aankijkt. ‘Religieuze gemeenschappen die ontstaan zijn vanuit echte bewogenheid, vanuit de caritas en vanuit de charismatische creativiteit en die aan de oorsprong liggen van verdere creativiteit, moeten altijd meer de gist worden van een maatschappij geinspireerd door het evangelie. Soms – zoals bij Elias en Jonas – kan de verleiding opkomen te vluchten, weg te trekken van de eigen profetische opdracht, omdat die te veeleisend is, omdat men moe is, omdat men ontgoocheld wordt over de resultaten. Maar de profeet weet dat hij nooit alleen is. Ook aan ons zoals bij Jeremias, verzekert God ons: “wees niet bang want ik zal je terzijde staan en je redden “.

Indachtig deze dagen van Pinksteren mogen we elkaar voorhouden te luisteren naar de signalen van de Geest, die nieuwe horizonten opent en met klem uitnodigt nieuwe wegen te gaan, altijd verder bouwend op het evangelie als opperste regel en geinspireerd door de moedige creativiteit van onze stichter Norbertus en vooral ook de eerste volgelingen. De Geest is niet gebonden aan wat wij en onze voorouders in het religieuze leven hebben weten op te bouwen. De Geest is zelfs niet gebonden aan de regels en structuren die toen en toen in de loop van eeuwen zijn uitgedacht en ontworpen. De Geest is werkzaam in de creativiteit die het mogelijk maakte nieuwe vormen van toewijding aan het evangelie te vinden. Deze creativiteit wordt vandaag opnieuw gevraagd.

Paulus heeft ons ook in deze zin een actuele brief geschreven over de hoofden van de gemeenschap van Efese heen  en Johannes houdt ons bij de les om echte pinkstermensen te zijn die zich inspannen om door samenbindende kracht van de vrede de eenheid te bewaren die de Geest  geeft.

Amen

Abt Denis Hendrickx