6 maart 2016

PREEK 4e zondag veertigdagentijd 2016. Lucas 15, 1-3, 11-32

Aan dit prachtige verhaal uit het Evangelie van Lucas gaan nog twee verhalen vooraf met ongeveer dezelfde strekking. En na ieder verhaal is er feest en worden buren en kennissen er bij gehaald, om in die vreugde te delen en te vieren.
Het is het verhaal van het verloren schaap dat de herder vol vreugde op zijn schouders neemt en terug draagt naar zijn kudde en het minder bekende verhaal van een vrouw, die een drachme verloren had. De drachme is een gouden Griekse munt, die gebruikt werd in de hoofdtooi van een bruid , vandaar zo belangrijk en daarom de vreugde van het terug vinden met anderen te delen.
Nu dan het verhaal van vandaag, het verhaal van de verloren zoon. Zo kennen wij het verhaal het beste.
Maar sommigen zeggen: het is het verhaal van de verstoorde gezinsrelaties en de jaloerse broer;anderen zeggen het is het verhaal van de barmhartige vader.

Omdat dit jaar door Paus Franciscus is uitgeroepen tot het Jaar van de Barmhartigheid is voor mij de keuze niet moeilijk waarover ik mijn preek moet houden.
Maar barmhartigheid, wat is dat eigenlijk, wat betekent dat woord. BARMHARTIG. Ik ben gaan zoeken in het etymologisch woordenboek, waarin woorden worden uitgelegd. Wat betekent BARM ? Ik kwam niet veel verder tòt er verwezen werd naar BERM, de zijkant van een weg. En zou het misschien daarom gaan? Zou het kunnen gaan over hart hebben voor wat wij noemen “marginale mensen”, mensen aan de zijkant, aan de rafelranden van de maatschappij, over mensen die we voorbij lopen, die niet meetellen , die we mijden , om welke reden dan ook; omdat ze niet bij ons passen, omdat ze niet deugen,(Jezus had daarmee te maken, met tollenaars en zondaars )of omdat ze vreemdeling zijn of asielzoeker, betekent barmhartigheid soms voor dit soort mensen hart hebben, hen een goed hart toe dragen?
Wat me ook geholpen heeft om dat woord te begrijpen is het Latijnse woord voor barmhartigheid:MISERICORDIA. Daar zit het woordje COR in en dat is HART maar ook MISER en dat betekent: ongelukkig, ellendig, armzalig,nietswaardig. Wij kennen hier toch het woord miserabel. Barmhartig zijn betekent dus hart hebben voor mensen die zó zijn, met hen begaan zijn

Barmhartig is dus overigens iets anders dan vrijgevigheid.
Daar zijn wij Nederlanders wel sterk in. In het afgelopen jaar meer dan 200.000,000 euro voor goede doelen, maar zijn wij ook zó voor de mensen in de berm van de weg, vluchtelingen die proberen de ijzeren hekken naar Europa te
forceren?
Barmhartigheid is niet iets incidenteels, iets dat bij gelegenheid naar boven komt. Het is een levenshouding, een mentaliteit. In een van zijn encyclieken noemt Paus Franciscus barmhartigheid de hoogste deugd,die in ons dagelijkse leven als christen aanwezig zou moeten zijn.
Het is liefde in de praktijk van het dagelijkse leven. Een levenshouding. Je bent barmhartig of je bent het niet
Wat onbarmhartigheid is heb ik als kleine jongen thuis een keer meegemaakt .Een van onze buren was bij ons op bezoek . Hij vertelde mijn vader en moeder over zijn dochter, die uit huis was gegaan en op het verkeerde pad was terecht gekomen. Hij was woedend en zei: Ze is een groot schandaal voor ons gezin en een schandaal voor heel de familie. Ik had ze nog liever naar het kerkhof gebracht.
Wat het verkeerde pad was, wist ik toen nog niet en mijn ouders wilden me dat ook niet zeggen, maar het was wel het pad dat de verloren zoon ook gegaan is.
Zijn vader was niet woedend ook al was de reden van zijn terugkeer nogal banaal. Hij kwam gewoon om van de honger. Hij repeteerde waarschijnlijk het zinnetje dat hij zou zeggen als hij zijn vader zou ontmoeten. Maar dat ging verloren in de omhelzing van zijn vader. Die stelde geen vragen, die deed geen verwijten. Er is alleen die woordeloze omhelzing van een overgelukkige, barmhartige vader, die hem weer opneemt en verzorgt. En omdat hij zijn zoon levend terug kreeg een groot feest gaat vieren met het beste wat hij in huis heeft .
Een prachtig verhaal en vooral een prachtige gelijkenis..
Als je wil weten, wie God is, hoe hij is voor ieder van ons, wie we ook zijn, lees dit dan, denk er over na… Zo goed is God. Ooit zal ieder van ons dat ervaren als we bij Hem thuis komen. Jezus zelf maakt ons dat duidelijk met de vreugde van dit Evangelie.
Th.T