26 februari 2017
26/2/17 kapel ‘De Essenburgh’.
Jesaja 49, 13 – 18
1 Kor.4, 1 – 5
Mattheus 6: 24 -34
Psalm 62
Inleiding
Het zal u niet ontgaan zijn, het is verkiezingstijd. Spindokters draaien overuren.
En zo zie je politici niet alleen in debat met elkaar maar ook met allerlei mensen uit de samenleving en ze doen zelfs spelletjes tussen de BN-ers. Alles om maar de gunst van de kiezer te winnen, want het kan een groot verschil maken voor de uitslagen in welk programma of talkshow je laat zien.
De politieke kandidaten worden in alles gecoacht. Dat gaat van de kleur van de stropdas tot de lichaamstaal, hun houding.
Kortom: door alles van tevoren door te spreken en te oefenen poogt men de uitstraling van de kandidaat te verbeteren.
Spindoctors zijn dus feitelijk mannetjesmakers, maar ook mannetjesbrekers. Want je kunt iemands imago oppoetsen, maar voordat je het weet heb je ook imagoschade.
Of wij daarmee het authentieke verhaal te horen krijgen moet nog blijken.
Waarom ik u dit allemaal vertel?
Volgens mij raakt dit aan het evangeliegedeelte van vanmorgen zoals ik dat lees.
Daar gaat het ook over bezorgd zijn over kleding, het onderscheid tussen echt en onecht, het verschil tussen hoofd – en bijzaken.
Matthéüs 6: 24- 34
Ik wil beginnen met u iets op te biechten: eerlijk gezegd was ik niet blij toen ik er achter kwam wat het evangeliegedeelte van vanmorgen was.
Bij herhaling wordt daar gezegd: ‘Maak u geen zorgen…’
Mijn eerste gedachte was: ‘Hoe zou dat kunnen in deze tijd met alle problemen dichtbij en wereldwijd?’
In een tijd waarin de nieuwsfeiten, en wat er op lijkt, elkaar razendsnel opvolgen.
Een tijd waarin je je afvraagt hoe het met Nederland verder zal gaan na de verkiezingen. Hoe het verder zal gaan met de gezondheid van dierbare mensen in
je omgeving.
Maak je geen zorgen, moet je dat zeggen tegen mensen die slachtoffer zijn van de strijd in Irak…
Maak je geen zorgen over wat je eten zult, kun je dat zeggen tegen mensen die getroffen zijn door hongersnood in Zuid Sudan?
Botst wat Jezus zegt niet met onze ervaring, met onze werkelijkheid?
Ieder mens maakt zich zorgen. Daar ontkom je niet aan. Dat is menselijk.
Misschien kun je wel zeggen: bezorgdheid maakt je menselijk, maakt een mens tot mens. Bezorgdheid voorkomt dat je onverschillig wordt. Bezorgdheid is er een teken van dat je geraakt wordt door wat je hoort en ziet, ervaart en voelt. Ieder mens maakt zich zorgen, over grote en kleinere dingen.
Hoe zal het verder gaan met de revalidatie, hoe zal de uitslag zijn van het onderzoek, zal de behandeling aanslaan? Hoe zal de toekomst zijn voor mij, voor jou, voor ons?
U kunt zelf dat rijtje vast moeiteloos aanvullen. ………….
Hoezo, maakt u geen zorgen?
Een mens kan zich zorgen, grote zorgen maken.
Reden te meer om eens extra goed naar de tekst te kijken.
De woorden over bezorgdheid staan in wat de Bergrede van Jezus heet.
Door het bergachtige karakter van Israël is het niet vreemd dat bergen en heuvels ook een grote rol spelen in de Bijbelse verhalen. De berg symboliseert naar oosters besef het transcendente. Wanneer er ook in het NT sprake is van de berg dan klinkt daar de berg Sinaï in mee. De berg waar Mozes de tien woorden ontving. De woorden die richting moesten geven aan het dagelijks leven van het volk Israël.
Jezus staat in die traditie van Mozes. Aan het begin van hoofdstuk 5 staat ook dat hij de berg opgaat en daar zijn leerlingen onderricht geeft. Het maakt duidelijk dat Jezus’ boodschap zich concentreert op de relatie God en mens, hemel en aarde.
De Bergrede is (daarmee) een verzameling uitspraken die over ons leven gaan.
Over hoe je omgaat met elkaar, met je vriend, je vijand, over hoe je in het leven staat. Over hoe je omgaat met conflicten.
Over de vraag: wat is nou echt belangrijk en wat is eigenlijk bijzaak.
De Bergrede prikkelt tot nadenken en tot het maken van keuzes.
Als Jezus zegt: wees niet bezorgd, dan roept hij niet op tot oppervlakkige zorgeloosheid. Hij daagt ons uit na te denken over de vraag: waar maak je je (ik me) zorgen over, waar maak jij je druk om, wat heeft prioriteit in jouw bestaan.
Zijn dat hoofdzaken of zijn dat bijzaken.
Is dat de Mammon of is dat God.
Het evangeliegedeelte van vandaag begint met:
Niemand kan twee heren dienen, je kunt niet God en de Mammon dienen.
Mammon zo heette een oude god 2000 jaar geleden, de god van vruchtbaarheid en bezit. Een oude naam, maar waar die naam voor staat is ook van deze tijd.
De Mammon dienen betekent: bezit kan bezit van je nemen.
Je kunt slaaf worden van rijkdom, van bezit, van materialisme.
Let wel, bezit en rijkdom zijn in de Bijbel niet slecht.
Ze worden gezien als een gave, waarvan je mag genieten, als mogelijkheden, middelen om op een goede manier te kunnen leven.
In de praktijk zijn ze echter soms doel op zichzelf geworden, dan is het nooit genoeg.
De Mammon dienen, dat is de economie die voor alles gaat, dat zijn de groeicijfers van een bedrijf waarvoor alle menselijkheid moet wijken.
De Mammon, kan zijn alle aandacht gaat naar: als ik het maar goed voor elkaar heb.
Dat kan zelfs resulteren in het bouwen van muren omdat we het andere mensen, die het echt nodig hebben, niet gunnen in onze welvaart te delen.
Je kunt niet God dienen èn de Mammon. Daarom, omdat dat niet mogelijk is, daarom zegt Jezus: ‘Maak je geen zorgen!
Jezus koppelt de prioriteiten van het leven aan de naam God.
Maar wie of wat is God?
De God van de Bijbel is niet in een beeld of een denkbeeld te vatten.
Als de Bijbel, als Jezus het heeft over God, dan gaat het om het geheim: Ik ben er.
In de naam God zit een werkwoord: aanwezig zijn.
De naam God is een werkwoord, waar het leven om draait.
Het straalt in alle kwetsbaarheid uit: Ik ben er. Als een appèl en een belofte.
Jezus leert de mensen ‘Ik ben er’ te zeggen.
Als dat gebeurt, als dat oprecht gezegd wordt tegen iemand dan wordt iets van
God zichtbaar.
Ik ben er zeggen, betekent ook: ik besef dat ik niet zomaar leef.
Ik wil verantwoordelijk in het leven staan.
Want de woorden van de Bergrede leren je anders te kijken naar dit leven.
Jezus zegt: dien God, zoek eerst het koninkrijk en zijn gerechtigheid.
Dat is concrete taal, die zich kan vertalen in hoe je kijkt en hoe je leeft.
Met de woorden van de Bergrede als kompas draait het leven niet om:
als ik het maar voor elkaar heb, als ik maar genoeg heb .
Dan ben je niet alleen maar bezig met zoveel mogelijk consumeren, met het er uit halen van wat er in zit.
Maar wel met de vraag: hoe verdelen we alles, hoe gaan we om met de armoede in de wereld?
Dan laat je de vraag toe: zijn er niet andere belangrijke dingen, waaraan ik mijn geld en tijd kan besteden? Gaan we wel behoedzaam met het leven en met elkaar om?
Met vluchtelingen, met slachtoffers van oorlogsgeweld en hoe gaan we om met het klimaat?
Een vriendin van mij draagt een veiligheidsspeld. Het initiatief is in Engeland begonnen na de Brexit en is overgenomen in de VS na de verkiezing van Trump.
De veiligheidspelddragers zijn in actie gekomen tegen de toenemende agressie van boze burgers, tegen manipulerende persberichten, tegen haat zaaien, discriminatie en racisme.
De dragers willen er alles aan doen om de 4 V`s te bevorderen:
Veiligheid, verdraagzaamheid, verzoening en vrede.
Een veiligheidsspeld betekent dat je bij de spelddrager veilig bent.
Het wil mensen, ook met en door een zichtbaar teken, met elkaar verbinden.
Persoonlijk vind ik het een mooi gebaar en de idealen waarvoor ze staan
symboliseren voor mij ook: Ik zal er zijn………….
Met of zonder veiligheidsspeld, Jezus zegt jullie dragen het wezenlijke van het leven, het wezenlijke van de Thora, van God met je, in je mee.
De naam God als een appèl en een belofte.
De Naam van God: Ik ben er, betekent ook daarop vertrouwen.
Daarmee zijn niet gelijk alle zorgen verdwenen.
Geloven is vertrouwen dat God er zal zijn, dat H/Zij met ons meegaat, ook als de toekomst onzeker is.
God is groter dan ons geloof, dan ons gevoel, dan wat wij ervaren en groter dan wat
wij bewerkstelligen. God is de kracht die je geschonken wordt als je je handen en je hart opent.
JRH
